ساختمان شمالی یا جنوبی؟
پیش از پرداختن به امتیازات هریک از انواع ساختمان‌های شمالی یا جنوبی، ابتدا باید هریک از این دو مفهوم را تعریف و تفاوت آن‌ها را درک کنیم. مفهوم شمالی و جنوبی در ساختمان یعنی چه؟ ساختمان شمالی، به خانه‌ای گفته می‌شود که در ورودی آن از خیابان یا کوچه به حیاط مشترک جلویی خانه باز می‌شود. در این حالت پس از عبور از حیاط، به ساختمان پا خواهید گذاشت و بخش شمالی ساختمان با پلاک خانه بعدی مجاور می‌شود؛ اما بنای جنوبی به خانه‌ای گفته می‌شود که در ورودی آن مستقیما به داخل ساختمان باز شود و حیاط در جنوب ساختمان قرار بگیرد.
ساختمان‌های جنوبی به دلیل آن که از یک طرف به حیاط و از سوی دیگر به کوچه یا خیابان منتهی می‌شوند، از هر دو طرف نور مستقیم دارند. همچنین به دلیل اینکه چنین خانه‌هایی به تعبیه نورگیر نیاز ندارند، فضای مفید داخل ساختمان بیشتر و متراژ آن بزرگتر خواهد بود. این ساختمان‌ها واحدهای بهتری دارند و امکان تامین پارکینگ‌های بیشتری برای آن‌ها فراهم است. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا خانه‌های جنوبی را گران‌قیمت‌تر کنند. در مقابل خانه‌های شمالی از یک به سمت حیاط و از سوی دیگر به ساختمان مجاور ختم می‌شوند. به‌همین‌دلیل راه ورود نور طبیعی به این خانه‌ها فقط از سمت حیاط خواهد بود. این موضوع باعث می‌شود خانه‌های شمالی نسبت به خانه‌های جنوبی نورگیر کمتری داشته باشند؛ بنابراین برای تامین نور طبیعی این خانه‌ها از یک پاسیو یا حیاط خلوت در فضای داخلی ساختمان استفاده می‌شود. این موضوع باعث کاهش فضای مفید و کارآمد خانه خواهد شد.
با وجود این تفاوت‌ها نمی‌توان گفت خانه‌های شمالی به طور مطلق بد و خانه‌های جنوبی به طور مطلق خوب هستند. هریک از این دو نوع ساختمان مزایا و معایب خود را دارند. در ادامه برخی مزایا و معایب این واحدها را بررسی خواهیم کرد.
هنگامی‌که در یک کوچه یا خیابان به سمت جهت شمال ایستاده باشید، برخی خانه‌ها مقابل شما و بعضی دیگر پشت سرتان قرار خواهند داشت. در این حالت در ورودی اغلب خانه‌هایی که پیش روی شما هستند، به حیاط ساختمان باز خواهد شد و برای ورود به ساختمان باید از حیاط عبور کنید. در عوض در ورودی ساختمان‌هایی که پشت سر شما واقع شده‌اند، به طور مستقیم از داخل ساختمان باز می‌شود. به این ترتیب با ورود به این خانه‌ها در بخش پشتی ساختمان حیاط خانه را خواهید داد. در اصطلاح به خانه‌های نوع اول در به حیاط و به خانه‌های نوع دوم در به ساختمان گفته می‌شود. همچنین خانه‌های نوع اول خانه‌های شمالی و خانه‌های نوع دوم را خانه‌های جنوبی می‌گویند.
وضع نورگیری خانه‌ها
درصورتی‌که خانه‌ها تک واحدی باشند، تفاوتی در نورگیری آن‌ها وجود ندارد؛ اما خانه‌هایی که در هر طبقه خود دو یا چند واحد دارند، اختلاف بسیار زیادی در میزان نورگیری واحدها خواهند داشت. در این حالت برای خانه‌های جنوبی که از یک سمت به حیاط و از سمت دیگر به خیابان منتهی می‌شوند، به لطف حیاط و خیابان هر دو واحدهای هر طبقه نورگیری کافی خواهند داشت؛ اما برای خانه‌های شمالی شرایط فرق می‌کند. در ساختمان‌های شمالی واحدهایی که رو به حیاط هستند، به دلیل وجود فضای باز پیش روی خود نورگیر بسیار خوبی داشته و فضای روشنی دارند. نمای بهتر، تهویه طبیعی ایده‌آل و گاهی متراژ بزرگتر از دیگر مزایای واحدهای رو به حیاط در خانه‌های شمالی است. برخلاف واحدهای رو به حیاط خانه‌های شمالی که شرایط مطلوبی دارند، واحدهای پشتی ساختمان از نظر نورگیری چنگی به دل نمی‌زنند. این واحدها هیچ دیدی به حیاط نداشته و پنجره‌های آن‌ها در سمت دیگر ساختمان قرار می‌گیرد. گاهی نیز احتمال دارد سمت دیگر ساختمان، سازه دیگری وجود داشته باشد. در این حالت برای واحدهای پشتی پنجره‌های کافی وجود نخواهد داشت و باید داخل واحد مسکونی فضایی نظیر پاسیو برای ورود نور ایجاد کرد.
امنیت ساختمان
خانه‌های رو به حیاط نسبت به خانه‌های پشتی یا خانه‌هایی که به سمت خیابان هستند، از نظر امنیت شرایط بهتری دارند. چرا که اغلب سارقان برای ورود به خانه از راه‌های ورود فرعی نظیر در پشتی یا پنجره‌های پشتی اقدام می‌کنند. به عبارت دیگر حیاط خانه‌های شمالی در دید اهالی بوده و سارقان از این مسیر وارد خانه نمی‌شوند. حیاط خانه‌های جنوبی هم اغلب در حصار ساختمان‌ها قرار داشته و احتمال ورود از طریق آن وجود ندارد. به‌همین‌دلیل در اغلب سرقت‌ها خانه‌های پشتی ساختمان‌های شمالی در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
سر و صدا
واحدهای مسکونی رو به حیاط در ساختمان‌های شمالی با وجود نورگیری بسیار خوب، معایبی هم دارند. یکی از این امتیازات منفی، آلودگی صوتی است. با توجه به اینکه خانه‌های رو به حیاط، در واقع به سمت خیابان یا کوچه هستند، بسیاری از صداهای فضای بیرون، حیاط و خیابان را به داخل خانه منتقل خواهند کرد. در حالی که خانه‌های پشتی این ساختمان‌ها به دلیل فاصله قابل توجه و وجود موانع متعدد به طور کامل از همهمه و سر و صدا دور خواهند بود. این واحدهای مسکونی نسبت به خانه‌های رو به حیاط سکوت و آرامش بیشتری خواهند داشت. البته ساکنان واحدهای رو به حیاط با استفاده از پنجره‌های دو یا چند جداره می‌توانند از نفوذ آلودگی صوتی به فضای داخلی خانه جلوگیری کنند.
سرما و گرما
ضلع مقابل حیاط در واحد مسکونی ساختمان‌های شمالی به طور کامل با با فضای بیرون در تماس است. در حالی که سایر اضلاع خانه با ساختمان‌ها و دیوارهای دیگر مجاور خواهند بود. به‌همین‌دلیل خانه‌های رو به حیاط نسبت به واحد پشتی در برابر سرما و گرمای محیط بیرون آسیب‌پذیز هستند؛ بنابراین احتمال گرمای خانه در نیمه اول سال و سرمای آن در نیمه دوم بسیار بالا است؛ این در حالی است که همه دیوارهای خانه‌های پشتی ساختمان‌های شمالی به لطف دیوارهای سایر سازه‌ها از سرما و گرما مصون خواهند بود. در نتیجه سرمایش و گرمایش بهتری دارند. گرچه با استفاده از پنجره‌های دو جداره می‌توان تا حد زیادی خانه‌های رو به حیاط را در برابر انتقال حرارت و برودت مقاوم کرد
گرد و غبار
از دیگر مواردی که در واحدهای ساختمان‌های شمالی می‌توان مورد بررسی قرار داد، میزان نفوذ گرد و غبار داخل آن‌ها است. همانطور که قابل حدس زد واحدهای رو به حیاط و خیابان در خانه‌های شمالی نسبت به خانه‌های پشتی بیشتر در معرض آلودگی، گرد و غبار و آلاینده‌ها قرار خواهند داشت. در این مورد هم نظیر سایر موارد استفاده از پنجره‌های دو جداره باعث کاهش نفوذ گرد و غبار خواهد شد. خانه‌های پشتی به دلیل دوری از فضای پر گرد و غبار بیرون، تمیزتر، سالم‌تر و ماندگارتر خواهند بود. این موضوع هزینه‌های جانبی و زحمات کمتری برای ساکنان ایجاد می‌کند.
با وجود همه مزایا و معایبی که مطرح شد، باز هم می‌توان گفت واحدهای رو به حیاط در خانه‌های شمالی محبوبیت بیشتری داشته و طرفداران خود را دارند؛ چرا که بیشتر افراد ترجیح می‌دهند به جای فضای نیمه تاریک با نور مصنوعی لامپ‌ها و چراغ‌ها، در طول روز نور طبیعی فضای خانه را روشن و مملو از انرژی مثبت کند؛ اما در نظر داشته باشید خانه‌های نورگیر نسبت به خانه‌های دیگر قیمت گران‌تری دارند. این تفاوت قیمت به طور میانگین حدود ۱۰۰ الی ۳۰۰ هزار تومان در هر متر از خانه خواهد بود؛ بنابراین درصورتی‌که بودجه محدودی دارید نسبت به خرید خانه محتاطانه‌تر عمل کنید.
منبع: هومگ
