وابی-سابی در دکوراسیون منزل
وابی-سابی (Wabi-Sabi) یک مفهوم در زیبایی شناسی سنتی ژاپنی است که یک جهان بینی بر پایه پذیرش ناپایداری و زودگذری و پذیرش نقص هاست. این نوع تفکر زیبایی شناختیبه عنوان یک نوع زیبایی «ناپایدار، ناتمام» توصیف میگردد. ویژگیهای زیبایی شناسی وابی سابی عدم تقارن، زبری و ناهمواری، سادگی، صرفه جویی، ریاضتکشیدن، فروتنی و قدردانبودن نسبت به بیآلایشی و راستی اجزا و احکام طبیعت است. در دنیایی که تلاش برای بینقص بودن همه زندگی ما را تحت الشعاع خود قرار داده وابی – سابی یک راه نجات است. با استفاده از این فلسفه میتوان زیبایی را به روشی جدید تعریف کرد و فضاهایی زنده، دلپذیر، دارای هویت و روح به وجود آورد که با هیچ طراحی مدرن غربی قابل دستیابی نیست.
وابی-سابی میگوید که هیچ چیز کامل و بینقص نیست و هیچ چیزی تا ابد باقی نمیماند. وابی به تنهایی به معنای تنها زندگی کردن در طبیعت و ترک اجتماع است و سابی به معنای پژمرده شدن و دلسردی است که هر کدام معنایی متفاوت در ارتباط با این کلمه دارند اما در کنار هم معنایی مثبت به وجود میآورند. به طور کلی وابی-سابی را میتوان زیبایی فقر یا زیبایی در نقص ترجمه کرد که در هنرهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. اما کاربرد وابی سابی در دکوراسیون خانه به چه صورت است و آیا میتوان از این فلسفه و زیبایی شناسی ژاپنی برای زیباتر کردن فضای منزل استفاده کرد؟
آوردن Wabi-Sabi به زندگی ، به پول یا آموزش و تخصص ویژه نیاز ندارد ، اما به تفکری کاملا بسنده برای درک زیبائی های خفته نیاز دارد. شجاعت آن نیست که از برهنگی نترسیم ، شجاعت ، تمایل به قبول چیزها آنطور که هستند و بدون تزئین و آرایش است .
وابی-سابی تفکر کمالگرا را نفی میکند و زیبایی را در نقص میبیند. وابی-سابی نقصهای محیط اطراف ما را میپذیرد و از آنها کاملا آگاه است، این طرز تفکر به دنبال زیبایی طبیعی از نوعی است که در طبیعت وجود دارد. بافت خشن، محصولات با حداقل پردازش، مواد کاملا طبیعی، و رنگ آمیزی ساده و بدون زرق وبرق، همگی مفهوم Wabi-Sabi را تداعی می کنند.
وقتی نوبت به دکوراسیون منزل میرسد وابی-سابی را نمیتوان در مبلمان خاصی مشاهده کرد بلکه این سبک در جزئیات خود را نشان میدهد. مثلا یک ظرف غذاخوری کهنه یا لوازم دست ساز یا قطعات سنگ و چوبی که بینقص به نظر نمیرسند اما بافتی طبیعی و زیبا به منزل شما میدهند نشانهای از وابی سابی هستند. این اشیاء با مدلهای جدید و سبکهای طراحی کاری ندارند اما در نوع خود یک سبک خاص محسوب میشوند و فلسفه زیبایی شناسی ژاپنی را به منزل شما میآورند. وابی-سابی با بسیاری از اصول طراحی داخلی از جمله طراحی پایدار و استفاده مجدد از اشیاء و مصنوعات هم همخوانی دارد و به روشهای متفاوتی میتوان آن را وارد دکوراسیون منزل کرد.
خانههایی که بافت قدیمی دارند و قرار است بازسازی شوند بهترین فرصت را برای بازسازی وابی-سابی در اختیار طراحان قرار میدهندو به طور مثال اگر شومینهای قدیمی در این منزل وجود دارد طراح میتواند با حفظ آن به عنوان یک عنصر خاص در طراحی فضایی جدید بیافریند که با طراحی مدرن امکان پذیر نیست. این کار نه تنها روح قدیمی منزل جدید را حفظ میکند بلکه از نظر اقتصادی هم به صرفه است.
وابی-سابی محدودیتی از نظر زمینه ارائه ندارد مثلا شما میتوانید در منسوجات موجود در دکوراسیون هم سراغ آن بروید. به طور مثال یک رومیزی قدیمی و باارزش حتی اگر مندرس هم شده باشد میتواند به بخشی از دکوراسیون منزل شما تبدیل شود به شرطی که عناصر اطراف این رومیزی را در هماهنگی کامل با آن بچینید و فضایی قدیمی و نوستالژیک خلق کنید.
سابی قرار نیست تازگی سطوح و لبهها مشخص باشد بلکه شما میتوانید عمدا آنها را کهنه و فرسوده نشان دهید. با این کار فضا دارای هویت میشود و گرما و حضور را میتوان در آن احساس کرد. همان طور که گفتیم کامل بودن بیش از حد خسته کننده است و این که همه چیز متقارن و عالی و بینقص باشد هنرمندانه نیست. هنر واقعی زمانی آشکار میشود که شما بینقصیها را به صورتی خلاقانه به کار ببرید. مثلا سطوح سیمانی را عمدا ناصاف کنید، از چرمهای فرسوده استفاده کنید و یا سرامیکهای دست ساز را به عنوان اکسسوری به کار ببرید.
وابی-سابی به طبیعت احترام میگذارد و بافت و شکل طبیعی هر شیء را به عنوان هویت آن میپذیرد نه این که به دنبال بینقص کردن آن باشد. بنابراین بافتهای طبیهی مثل بافت چوب و سنگ و سطوح فلزی صیقل نخورده عناصری بسیار مهم و پرکاربرد در این نوع از طراحی هستند. وابی. سابی احساسی از آرامش و عقلانیت در فضا به وجود میآورد که این حس از صداقت طبیعی نشات میگیرد. اشیاء و سطوح در این سبک، روح خود را نشان می دهند، ساده هستند و مصنوعی و نمایشی به نظر نمیرسند.
ست کردن همه چیز با هم نیز در وابی- سابی مردود است مثلا شما لازم نیست همه لامپهای یک اتاق را از یک نوع انتخاب کنید بلکه میتوانید برای آنها سراغ رنگها و بافتهای مختلف بروید. خانههای قدیمی انگلیسی هم تا حد زیادی روح وابی – سابی را در خود دارند و میتوانند منبع الهام برای طراحان علاقمند به این سبک باشند. واضح است که برای دستیابی به وابی سابی نمیتوان از اشیاء و سطوح ساخته شده با ماشین استفاده کرد و این زیبایی تنها از طریق دست ساز بودن قابل دستیابی است. به طور کلی تنها روشهای دست ساز و فرآیندهای طبیعی که در طول زمان رخ میدهند در وابی سابی قابل قبول هستند.